VERGİ SİRKÜLERİ - 2022/19
A. Gelir Vergisi Kanununda Yapılan Düzenlemeler:
1. 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu uyarınca lisanssız yürütülebilecek faaliyetler kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretimi amacıyla, sahibi oldukları veya kiraladıkları konutların çatı ve/veya cephelerinde kurdukları (Kat maliklerince ana gayrimenkulün ortak elektrik enerjisi ihtiyacının karşılanması amacıyla kurulan dâhil) yalnızca bir üretim tesisinden üretilen elektrik enerjisinin ihtiyaç fazlasını son kaynak tedarik şirketine satanlar için 25 kW olarak belirlenen sınır yeni düzenleme ile 50 kW’a çıkarılmıştır.
2. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (8) numaralı bendinde, hizmet erbabına işverenlerce yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatlerin gelir vergisinden istisna olduğu ifade edilmiştir. İlgili maddede yapılan düzenleme ile işverenlerce, işyerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda çalışılan günlere ait bir günlük yemek bedelinin 51 Türk lirasını aşmayan kısmının da bu kapsamda değerlendirilerek istisna kapsamında dikkate alınması gerektiği belirtilmiştir. Burada istisnaya tabi olan kısım sadece 51 TL lik tutar olacak, tutarın 51 TL yi aşan kısmı ücret olarak dikkate alınıp gelir vergisine tabi tutulmaya devam edilecektir.
3. Gelir Vergisi Kanununun 23 üncü maddesine eklenen 19 numaralı bent ile, yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerde çalışan hizmet erbabına, fiilen yurt dışındaki çalışmaları karşılığı işverenin yurt dışı kazançlarından karşılanarak yapılan ücret ödemeleri gelir vergisinden istisna hale getirilmiştir. Kurumlar Vergisi Kanununun 5/1-h bendinde yer alan istisna kazancına paralel bir düzenleme olarak getirilen bu istisna maddesinde temel unsur;
- yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerin yurtdışında yapılması ve
- yapılan ücret ödemelerinin yurt dışı kazançlarından karşılanması, olacaktır.
Her iki şartın da sağlanması halinde maddede belirtilen çalışanlara yapılan bu kapsamdaki ücret ödemeleri gelir vergisinden istisna tutulacaktır..
4. Gelir Vergisi Kanununun geçici 82 nci Maddesinde, bireysel katılım yatırımcılarının maddede yer verilen şartları sağlaması koşuluyla, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun değerlemeye ait hükümlerine göre hesapladıkları hisselerin tutarlarının %75 ini yıllık beyannamelerine konu kazanç ve iratlarından hisselerin iktisap edildiği dönemde indirilebileceği ifade edilmiştir. Madde kapsamında yapılan indirim tutarı için daha önce üst limit olarak belirlenen 1.000.000,00-TL yapılan düzenleme ile 2.500.000,00-TL ye yükseltilmiştir. Yapılan düzenleme, 1/1/2023 tarihinden itibaren elde edilen gelir veya kazançlara uygulanacaktır.
5. 7420 sayılı Kanuna eklenen geçici 1 inci madde ile 9.11.2022 tarihinden itibaren işverenler tarafından çalışanlara elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere 30/6/2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) mevcut ücretlerine/prime esas kazançlarına ilave olarak yapılan aylık 1.000 Türk lirasını aşmayan ödemeler, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre prime esas kazanca dâhil edilmeyecek ve bu tutar üzerinden Gelir Vergisi Kanunu uyarınca gelir vergisi hesaplanmayacaktır.
İlgili madde düzenlemesinin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye ilgisine göre Hazine ve Maliye Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yetkili kılınmıştır. Bugün itibariyle ilgili Bakanlıklar tarafından konuya ilişkin herhangi bir düzenleme yapılmamıştır.
B. Kurumlar Vergisi Kanununda Yapılan Düzenlemeler:
1. 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa “Sermaye Azaltımında Vergileme” başlıklı 32/B maddesi eklenmiştir. Yapılan düzenleme ile;
Sermayeye eklenen öz sermaye kalemlerinin, sermayeye eklendiği tarihten itibaren beş tam yıl geçtikten sonra herhangi bir şekilde sermaye azaltımına konu edilmesi durumunda, azaltıma konu edilen sermaye unsurları, nakdî veya ayni sermaye ile sermayeye eklenen diğer unsurların toplam sermayeye oranlanması suretiyle tespit edilecektir. İlgili oranlama yapılırken sermaye ve sermayeye eklenen diğer özsermaye kalemleri aşağıda yer alan maddelere göre gruplandırılmak suretiyle vergilendirilecektir.
a. Sermayeye ilave dışında başka bir hesaba nakledilmesi, işletmeden çekilmesi veya sermaye hesabından başka hesaplara aktarımı kurumlar vergisine ve kâr dağıtımına veya ana merkeze aktarılan tutara bağlı vergi kesintisine tabi tutulacak öz sermaye kalemlerinin, (kurumlar vergisine ve vergi kesintisine tabi tutulacak kazançlar)
b. Sadece kâr dağıtımına veya ana merkeze aktarılan tutara bağlı vergi kesintisine tabi tutulacak öz sermaye kalemlerinin, (sadece vergi kesintisine tabi tutulacak kazançlar)
c. Başka bir hesaba nakledilmesi veya işletmeden çekilmesi halinde vergilendirilmeyecek olan ayni ve nakdî sermayenin toplam sermaye içindeki payı.
Kurumların öz sermaye kalemlerini sermayeye ekledikleri tarihten itibaren beş tam yıllık süre tamamlanmadan sermaye azaltımı yapmaları durumunda sermaye azaltımında oranlama yapılmadan yukarıda yer verilen maddelerdeki sıralama ile sermaye azaltımı yapıldığı kabul edilecektir.
Sermayeye ilave edilen öz sermaye kalemlerinden bir kısmının 5 yıllık süreyi tamamlaması bir kısmının tamamlamaması durumunda, sermaye azaltımında öncelikle 5 yıllık süreyi tamamlamayan kalemlerin işletmeden çekildiği kabul edilecektir.
Geçmiş yıl zararlarının mahsubu suretiyle sermaye azaltılması durumunda, azaltıma konu edilen sermaye unsurları yukarıdaki sıralamaya göre tespit edilecektir. Ancak azaltıma konu tutarlar üzerinden vergi kesintisi yapılmayacaktır.
Madde düzenlemesinde, Hazine ve Maliye Bakanlığına bu maddenin uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirleme yetkisi verilmiş ancak bugün itibariyle ilgili Bakanlık tarafından herhangi bir düzenleme yapılmamıştır.
2. Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 14 üncü maddesinde yer verilen ve Kur Korumalı Mevduat olarak adlandırılan düzenlemede, uygulama süresi 31.12.2023 tarihine kadar uzatılmıştır. Ayrıca Cumhurbaşkanının, bu istisnayı 31/12/2023 tarihine kadar her bir geçici vergi veya yıllık hesap dönemleri sonu itibarıyla kurumların bilançolarında yer alan yabancı paralar için ayrı ayrı veya birlikte uygulatmaya yetkili olduğu madde hükmüne eklenmiştir.