VERGİ SİRKÜLERİ - 2022/11
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu, almış olduğu 24.06.2022 tarih ve 10250 sayılı Karar ve Karar’ın uygulamasına ilişkin yapılan 26.06.2022 tarihli basın açıklaması ile Türk Lirası ticari kredilerin kullanımına sınırlamalar getirdi. Karar ve ilgili Basın Açıklaması kapsamında yapılan açıklamalar özetle aşağıdaki gibidir:
Kararın Gerekçesi: Yapılan basın açıklamasında, ilgili Kararın alınma gerekçesi;
- Şirketlerin, döviz borcu ya da döviz yükümlülüğü olmamasına hatta döviz pozisyon fazlası bulunmasına rağmen, TL kredi kullanarak döviz alımı gerçekleştirerek döviz pozisyonu tutmaları,
- Üretime, istihdama, yatırıma gitmesi gereken uygun koşullu TL ticari kredi kaynaklarının, gerçek bir ihtiyaç olmadığı halde bazı şirketlerce döviz alımı amacıyla kullanılmaya devam edilmesi,
- Finansal istikrarın güçlendirilmesi ve kaynakların daha verimli ve üretken alanlarda kullanılarak kredi sisteminin etkin bir şekilde çalışmasını ve kredilerin amacına matuf bir şekilde kullanılmasını sağlamak şeklinde ifade edilmiştir.
Karar Kapsamına Dahil Olan Şirketler: Bir şirketin Karar kapsamına dahil olup olmadığı aşağıda yer verilen 3 şartın birlikte gerçekleşmesi ile tespit edilecektir. Bu şartların herhangi birini taşımayan bir şirket getirilen kısıtlamaya tabi olmayacak, TL kredi kullanımına olduğu gibi devam edecektir.
Şartlar:
1. Şirket bağımsız denetime tabi bir şirket olmalıdır,
2. Şirketin yabancı para nakdi varlıkları(altın dahil, efektif döviz ile bankalardaki YP mevduatın) TL karşılığı 15 milyon TL’nin üzerinde olmalıdır,
3. Şirketin yabancı para nakdi varlıklarının TL karşılığı; aktif toplamının veya son 1 yıllık net satış hasılatından büyük olanının yüzde 10’unu aşmalıdır.
Gerçek kişiler ile gerçek kişi Şirket ortakları söz konusu Karar kapsamına girmemektedir.
Kredi Kullandırım Sınırlamasından İstisnalar: Mevzuat uyarınca yabancı para cinsinden kredi kullanması mümkün olmayan Şirketlerin, krediye başvurduğu tarihten itibaren 3 aylık dönem içinde yabancı para net pozisyon açığının bulunduğunu bağımsız denetim kuruluşunca onaylanmış şekilde tespit ettirerek bankaya sunmaları halinde; yalnızca başvuru tarihini izleyen 3 aylık dönemdeki pozisyon açığı ile sınırlı olmak kaydıyla bu Şirketlerin TL cinsinden nakdi ticari kredi kullanabilmeleri mümkün olacaktır. Buna göre yukarıda yer verilen 3 şart birlikte mevcut olsa bile mevzuat gereği yabancı para cinsinden kredi kullanma imkanı olmayan şirketler sonraki 3 aylık dönem döviz açığı kadar TL kredi kullanabilecektir.
Yabancı Para Nakdi Varlık Nedir: Şirketlerin altın da dahil olmak üzere efektif dövizleri ile bankalardaki yabancı para mevduatları ile Şirketlerin, yurt dışı yerleşiklerce YP cinsinden ihraç edilmiş menkul kıymetler ve hisse senetleri ile yurt dışı yerleşiklerle yapılan ters repo YP nakdi varlık tutarının hesaplamasına dahil edilecekken Şirketlerin yurt içi yerleşiklerce YP cinsinden ihraç edilmiş menkul kıymetler ve Eurobond gibi borçlanma araçları bu kapsamda olmayacaktır.
Kapsama Dahil Olmayan Şirketlerin Durumu: Bağımsız denetime tabi şirketlerin TL kredi kullanmak istemeleri durumunda yukarıda yer verilen 2. ve 3. Şartları sağlayacağına dair bankaya beyan ve taahhüt vermeleri gerekecektir. Söz konusu beyan ve taahhüdün banka tarafından kontrolü sağlanacaktır. Bu şirketlerin her ayın ilk 10 iş günü içinde bir önceki ay sonu bilançosuna göre YP nakdi varlıklarının, aktif toplamının ve bir önceki ay sonu itibarıyla son 12 aylık net satış hasılatının güncel değerini bankaya iletmeleri gerekecektir.
Sınırlama Kapsamına Giren Krediler:
- Rotatif, kredili mevduat hesabı(KMH) veya kurumsal kredi kartları gibi kredi işlemleri yoluyla, Karar tarihinden itibaren gerçekleşecek nakdi ticari TL kredi kullandırımları için her ay sonunda yapılacak bakiye artışı,
- Gecelik kredilerde her ay sonunda yapılacak hesaplama tarihi itibariyle bakiye risk tutarı bulunması,
halinde, yukarıda 3 madde halinde yer verilen şartlara sahip olan şirketlere TL cinsinden yeni bir nakdi ticari kredi kullandırılmayacaktır.
- Karar tarihinden önce kredi başvurusu yapılarak sözleşmesi akdedilmiş ancak henüz kullandırımı yapılmamış ve yalnızca 27 Haziran 2022 tarihiyle başlayan hafta içinde kullandırımı yapılacak olan spot nitelikli TL cinsinden nakdi ticari krediler için herhangi bir ilave kontrol yapılmayacaktır.
- Gayri nakdi krediler, nakdi krediye dönüşmediği sürece Karar kapsamında değildir.
- Karar tarihinden sonra yeniden yapılandırılan krediler, yeni kullandırım olarak değerlendirilmeyecek, ancak sözleşme koşullarının değiştirilmesi suretiyle yenilenen ya da mevcut kredilerin kısmen veya tamamen yeniden finanse edilmesi için kullandırılan krediler yeni kullandırım olarak değerlendirilecektir.
Tevsik Edilmesi Gereken Belgelerin Hazır Olmaması Durumu: Karar tarihinden sonra yapılacak kredi başvuru tarihi itibariyle, bağımsız denetim kuruluşlarınca YP nakdi varlıkları toplamı henüz tespit edilmemiş ya da bağımsız denetim kuruluşlarınca denetlenmiş güncel finansal tabloları hazır bulunmayan ya da kredi başvuru tarihini izleyen 3 aylık dönem itibariyle YP net pozisyon açığı bağımsız denetim kuruluşlarınca henüz tespit edilmemiş olan Şirketlerin, bağımsız denetim sürecinin başlatıldığını ilgili bankaya belgelendirmesi ve YP nakdi varlıkları toplamının, aktif toplamının, bir önceki ay sonu itibarıyla son 12 aylık net satış hasılatının ve başvuru tarihini izleyen 3 aylık dönem itibariyle YP net pozisyon açığının güncel değerini ilgili bankaya beyan etmesi ve bu beyana göre yapılacak değerlendirme çerçevesinde söz konusu şirketin Karar kapsamındaki kredi kullandırım sınırlamasına girmemesi kaydıyla, söz konusu Şirketlere TL cinsinden yeni bir nakdi ticari kredi tahsisi yapılması mümkündür.
Söz konusu Şirketlerin bağımsız denetim sürecinin başlatıldığını ilgili bankaya beyan etmesine rağmen kredi tahsisinden sonraki 1 ay içerisinde bağımsız denetim kuruluşlarınca denetlenmiş güncel finansal tabloları ile bağımsız denetim kuruluşunca onaylanması ve tespit edilmesi gereken diğer bilgi ve belgeleri bankaya tevdi etmemesi ya da tevdi ettiği bilgi ve belgelere göre Şirketin Karar kapsamındaki kredi sınırlamasına dahil olması gerektiğinin anlaşılması halinde, ilgili banka tarafından bu Şirketlere TL cinsinden hiçbir yeni nakdi ticari kredi kullandırılmayacak ve bu durum bankalarca BDDK ya bildirilecektir.
İlgili Kararda ayrıca; Şirketlerin TL kredi talebi öncesi, fiktif işlemlerle borç kaydı yaratma ya da muvazaalı diğer işlemler yoluyla Kararın etrafından dolanmaya yönelik uygulamalara tevessül etmemeleri bakımından bankaların müşterilerini uyarması ve her bankanın, müşterilerinin bu tür dolanma amaçlı YP varlık transferi gerçekleştirip gerçekleştirmediklerini kendi bankaları özelinde kontrol etmeleri, ve böyle bir tespitte bulunmaları halinde ilgili Kuruma bilgi vermeleri, Kararın etrafından dolanılması veya etkisiz hale getirilmesine yönelik yanıltıcı ve muvazaalı işlemler gerçekleştirmek suretiyle bankalarca tahsis edilmemesi gereken bir kredinin açılmasını sağlayanlar hakkında gerekli yasal işlemlerin yapılabileceği ifade edilmiştir.
Not: Konuya ilişkin 7.7.2022 tarihinde alınan 10265 sayılı Karar ile 10250 sayılı Kararda bazı değişiklikler yapılmıştır. Ayrıntılı bilgi için VERGİ SİRKÜLERİ - 2022/15 sayılı Sirkülerimize bakılabilir.