VERGİ SİRKÜLERİ - 2022/9
İhracat ve Üretim Faaliyetlerinden Elde Edilen Kazançlara İndirimli Kurumlar Vergisi Uygulamasına İlişkin Açıklamalar
19/1/2022 tarihli ve 7351 sayılı Kanunun 15 inci maddesiyle, Kurumlar Vergisi Kanununun 32 nci maddesine yedi, sekiz ve dokuzuncu fıkraları eklenmiştir. İlgili düzenlemede; kurumlar vergisi mükelleflerine, ihracattan elde edilen kazançlar ile üretim faaliyetinden elde edilen kazançlara kurumlar vergisi oranını 1 puan indirimli olarak uygulaması imkanı getirilmiştir. Yapılan düzenlemeye ilişkin olarak hazırlanan tebliğ Gelir İdaresi Başkanlığı internet sitesinde yayımlanmıştır. Konu ile ilgili olarak açıklamalara aşağıda yer verilmiştir.
1. Vergi İndiriminin Uygulanacağı Kazançlar ve Kapsam: İndirimli kurumlar vergisi, kurumlar vergisi mükelleflerinin münhasıran ihracattan elde ettiği kazançlar ile üretim faaliyetinden elde ettiği kazançlara uygulanacaktır. Her iki faaliyetten elde edilen kazanca da ilgili dönem için uygulanan kurumlar vergisi oranı bir puan indirimli olarak uygulanacaktır.
İhracattan elde edilen kazanca indirimli kurumlar vergisi uygulanmasının temel ve tek şartı kurumların ihracat faaliyetiyle iştigal etmeleridir.
Kurumlarca ilgili dönemde yapılan ihracatın tamamı kümülatif olarak dikkate alınarak bu uygulamadan yararlanılabilir. İlgili dönemde zarar ile sonuçlanan ihracat kalemlerinin diğer ihracat tutarından ayrıştırılması mümkün değildir.
İhracat faaliyetlerinin yanı sıra diğer faaliyetlerden elde edilen kazançların da bulunması halinde ihracattan kaynaklanan ve 1 puan indirim uygulanacak matrah, ihracattan elde edilen kazancın ticari bilanço karına oranlanması suretiyle tespit edilecektir.
Matrah x (İhracat faaliyetinden elde edilen kazanç/Ticari Bilanço Karı)
Üretim faaliyetiyle iştigal eden kurumların üretim faaliyetinden elde edilen kazançlara bir puan indirimli kurumlar vergisi uygulayabilmesi için bunların;
- sanayi sicil belgesine sahip olması ve
- fiilen üretim faaliyetiyle iştigal etmesi gerekir.
Bu iki koşulun bir arada bulunması, uygulamadan yararlanılabilmesi için zorunludur.
Birden fazla konuda üretim faaliyetinde bulunan mükelleflerin üretimden elde ettikleri kazancın tespitinde, üretim faaliyetlerinden elde edilen kazançlar ile varsa üretimden doğan zararlar bir bütün olarak değerlendirilecektir.
Üretim faaliyetinden elde edilen ve 1 puan indirim uygulanacak matrah, üretimden elde edilen kazancın ticari bilanço karına oranlanması suretiyle tespit edilecektir.
Matrah x (Üretim Faaliyetinden elde edilen kazanç/Ticari Bilanço Karı)
2. Vergi İndiriminin Uygulanacağı Dönem:
Hesap dönemi olarak takvim yılını kullanan mükellefler 1/1/2022 tarihinden itibaren üretim ve ihracat faaliyetlerinden elde ettikleri kazançları için 1 puanlık bu indirimden yararlanabileceklerdir.
Özel hesap dönemi kullanan mükellefler ise 2022 takvim yılında başlayan özel hesap döneminin başından itibaren bu kapsamda elde edecekleri kazançlarına 1 puanlık oran indirimini uygulayabileceklerdir.
3. İhracat ve üretim faaliyetlerinin birlikte yapılması halinde kurumlar vergisi oranının 1 puan indirimli uygulanması:
Üretim faaliyetiyle iştigal eden mükellefler üretilen ürünlerin yurt içinde ve yurt dışında satılmasına göre ayrım yapılmaksızın, bu kazançlarının tamamına “üretim faaliyetinden edilen kazanç” olarak 1 puan indirimli uygulanacaktır. Dolayısıyla üretilen ürünlerin satışından elde edilen kazancın bir kısmı veya tamamı ihracattan kaynaklansa bile bu kazanca üretim faaliyetinden elde edilen kazanç olarak kurumlar vergisi oranı zaten 1 puan indirimli olarak uygulanacağı için, bu kazancın ihracata isabet eden kısmına ikinci defa indirime yol açacak şekilde ayrıca 1 puan indirim uygulanmayacaktır.
Mükelleflerin üretip ihraç ettikleri dışında ayrıca ihracatları bulunması halinde bu ihracat kazançlarına da ayrıca indirimli kurumlar vergisi %1 puan indirimli olarak uygulanacaktır.
4. İhracat ve üretim faaliyetlerinden elde edilen kazanç toplamının ticari bilanço karından büyük olması halinde uygulama:
Üretim faaliyeti ile ihracat faaliyetinden elde edilen ve kurumlar vergisi oranı 1 puan indirimli uygulanacak oran kazancın safi kurum kazancını aşamayacağı tabidir. Ancak, zaman zaman mükelleflerin diğer faaliyetlerinden zarar doğması nedeniyle üretim faaliyeti ile ihracat faaliyetinden elde edilen kazanç toplamı ticari bilanço karından fazla olabilmektedir.
Üretim ve ihracattan elde edilen toplam kazancın ticari bilanço karından fazla olması halinde, 1 puan indirim uygulanacak matrah, üretim ve ihracat faaliyetinden elde edilen toplam kazancın ayrı ayrı üretim ve ihracattan elde edilen kazanca oranına göre tespit edilecektir. Her halükarda üretim ve ihracattan elde edilen kazanç, safi kurum kazancını aşamayacaktır. Aynı durum ticari bilanço karının sıfır olmasına rağmen kurumlar vergisi matrahının oluştuğu durumlar için de geçerli olacaktır.
Örnek: Sanayi sicil belgesini haiz (L) A.Ş. muhtelif makineleri üreterek yurt içi piyasalara satışını yapmakta ve (Z) A.Ş.’den satın aldığı mobilyaları da ihraç etmektedir. (L) A.Ş.’nin bu faaliyetlerinin 2022 yılı sonuçlarına ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir.
Ticari bilanço kârı ................................................................................ : 2.000.000 TL
-Muhtelif makinelerin satışından elde edilen kazanç ...................... : 1.500.000 TL
-Mobilya ihracından elde edilen kazanç............................................ : 1.000.000 TL
-Diğer faaliyetlerden doğan zarar ..................................................... : 500.000 TL
KKEG..................................................................................................... : 700.000 TL
Matrah .......................................................................................... : 2.700.000 TL
(L) A.Ş.’nin 1 puan indirimli matrahın tespitinde dikkate alınacak kazancı; (üretimden 1.500.000 TL, ihracattan 1.000.000 TL olmak üzere) 2.500.000 TL’dir. Bu nedenle, 1 puan indirimli oran uygulanacak matrahın ticari bilanço karına oranı %100 olarak alınacaktır. Ancak, matrah ne kadar yüksek olursa olsun 1 puan indirim uygulanacak matrah 2.500.000 TL’lik bu tutarı aşamayacaktır. Safi kurum kazancının yani matrahın 2.500.000 TL’lik bu tutardan düşük olması halinde ise 1 puan indirim uygulanacak matrah, safi kurum kazancını yani kurumlar vergisi matrahını aşamayacaktır.
5. İhracat faaliyetinden elde edilen kazancın bir kısmının Kanunun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendi kapsamında indirime konu edilmiş olması halinde uygulama:
Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendinde; maddede sayılan hizmetlerden elde edilen kazancın %50’sinin beyan edilen kurum kazancından indirilebileceği hüküm altına alınmıştır.
İhracat faaliyetiyle iştigal eden mükelleflerin hizmet ihracından elde ettikleri kazancın %50’lik kısmının Kanunun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendi kapsamında kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirim olarak dikkate alınmış olması halinde, ihracat kazancının zaten söz konusu indirime konu edilerek vergi dışı bırakılmış olan kısmı için kurumlar vergisi oranının 1 puan indirimli uygulanması söz konusu olmayacaktır. İhracat faaliyetinden elde edilen kazancın Kanunun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendinde yer alan bu indirime konu edilen kısmı indirildikten sonra kalan tutar 1 puan indirimli oranın uygulanacağı matrahın tespitinde dikkate alınabilecektir.
6. Üretim veya ihracat faaliyetinden elde edilen kazancın kurumlar vergisi istisnasına konu edilmesi halinde uygulama:
Gerek Kurumlar Vergisi Kanunundaki gerekse diğer kanunlardaki muhtelif düzenlemeler dolayısıyla mükelleflerin üretim ve ihracat faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlarına kurumlar vergisi istisnası uygulanabilmektedir. Mükelleflerin, ihracat ve üretim faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlarının kurumlar vergisinden istisna tutulmuş olması halinde, istisnaya konu edilerek vergi dışı bırakılmış olan üretim veya ihracat kazancı için, kurumlar vergisi oranının 1 puan indirimli olarak uygulanması söz konusu olmayacaktır.
7. Payları BİST de ilk defa işlem görmek üzere en az %20 oranında halka arz edilen kurumlarda üretim ve ihracat faaliyetlerinden elde edilen kazançlarda 1 puan indirim uygulaması:
Payları Borsa İstanbul Pay Piyasasında ilk defa işlem görmek üzere en az %20 oranında halka arz edilen kurumların, paylarının ilk defa halka arz edildiği hesap döneminden başlamak üzere beş hesap dönemine ait kurum kazançlarının tamamına kurumlar vergisi oranı 2 puan indirimli olarak uygulanmaktadır.
Üretim veya ihracat faaliyetinden kaynaklanan kazanç için 1 puanlık oran indirimi, KVK nun 32 nci maddesinde yer alan diğer indirimler uygulandıktan sonra tespit edilen kurumlar vergisi oranına uygulanacaktır. Bu nedenle, mükelleflerce, öncelikle 2 puan indirim uygulanacak, ardından ihracat veya üretim faaliyetlerinden elde edilen kazanca 1 puanlık indirim uygulanacaktır.
8. İndirimli kurumlar vergisinden yararlanılması halinde uygulama:
Yatırım teşvik belgesi kapsamındaki yatırımlardan elde edilen kazançlara, ilgili teşvik belgesinde yer alan yatırıma katkı ve vergi indirim oranları dikkate alınarak yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren, yatırıma katkı tutarına ulaşılıncaya kadar indirimli kurumlar vergisi uygulanabilmektedir. Ayrıca, bu mükelleflerin yatırım teşvik belgesi kapsamındaki yatırımları dolayısıyla yatırım döneminde diğer faaliyetlerden elde ettikleri kazançlarına indirimli kurumlar vergisi uygulanması mümkün bulunmaktadır.
Kurumlar Vergisi Kanununun 32/A maddesi kapsamında indirimli kurumlar vergisinden yararlanacak olan mükelleflerin aynı dönemde üretim faaliyetlerinden veya ihracat faaliyetlerinden kazanç elde etmiş olmaları halinde, hem ihracat ve üretim faaliyetinden elde edilen kazanç için 1 puanlık indirimden hem de Kanunun 32/A maddesi kapsamında yatırım teşvik belgelerindeki vergi indirim oranına göre indirimli kurumlar vergisinden aynı anda yararlanmaları mümkündür.
Bu durumda, öncelikle ihracat ve üretim faaliyetine ilişkin matraha 1 puanlık indirim uygulanacak sonrasında ise tespit edilen indirimli bu orana Kanunun 32/A maddesi kapsamındaki vergi indirimi oranının uygulanması gerekecektir.
9. Genel Giderlerin Dağılımı:
İndirim kapsamında kabul edilen faaliyetler ile bu kapsama girmeyen işlerin birlikte yapılması halinde, indirim uygulanacak kazanca ilişkin hasılat, gider ve maliyet unsurlarının ayrı olarak tespit edilmesi esas olsa da, gider ve maliyet unsurlarının ayrı hesaplarda izlenmek suretiyle tespitinin mümkün olmadığı hallerde müşterek genel giderler, indirim kapsamında olan faaliyetler ile indirim kapsamında olmayan faaliyetler arasında uygun bir dağıtım anahtarı tespit edilerek dağıtılabilecektir.
Öte yandan, indirim kapsamındaki faaliyetler ile bu kapsamda değerlendirilmeyen faaliyetlerde müştereken kullanılan tesisat, makine ve ulaştırma vasıtalarına ilişkin amortismanların bunların her bir işte kullanıldıkları gün sayısına göre dağıtımı yapılmalı bunun mümkün olmaması halinde bu kıymetlere ilişkin amortismanlar müşterek genel giderlerle birlikte dağıtıma tabi tutulacaktır.
Dağıtım anahtarı yukarıda yer verilen açıklamalar dikkate alınması koşuluyla mükellefler tarafından belirlenecektir.
10. Münhasıran Üretim veya İhracat Kazançlarına İsabet Eden Kur Farkı ve Diğer Gelirlerin Durumu
İhracat ve üretim faaliyeti kapsamında doğan alacaklara isabet eden kur farkı, faiz ve benzeri gelirler 1 puan indirim uygulanacak kazanç kapsamında değerlendirilecektir. Bu faaliyetlere ilişkin alacakların tahsilinden sonra oluşan kur farkı faiz ve benzeri gelirlerin ise söz konusu indirimden yararlanması mümkün değildir.