VERGİ SİRKÜLERİ - 2022/6
Bazı Vergi Kanunlarında Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Yayımlandı
Bazı vergi kanunlarında değişiklik yapılması hakkında Kanun 15.04.2022 tarih ve 31810 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdi. İlgili Kanun ile vergi kanunlarında yapılan değişilik ve yeni düzenlemelere konu başlıkları halinde aşağıda yer verilmiştir:
1. Reklam Yasağına İlişkin Düzenleme
Gelir Vergisi Kanununun 41 inci maddesinin birinci fıkrasına ve Kurumlar vergisi Kanununun 11 inci maddesinin birinci fıkrasına eklenen bent ile 4/5/2007 tarihli ve 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunun ek 4 üncü maddesi kapsamında hakkında reklam yasağı uygulananlara verilen reklamların giderleri gelir ve kurumlar vergisi matrahından indirilemeyecektir. Reklam yasağı getirilenlere reklam veren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin bu harcamaları Kanunun yayım tarihi itibariyle vergi matrahının hesaplanmasında gider olarak kabul edilmeyecektir.
2. Vergi Suçlarına İlişkin Düzenleme
Vergi kanunlarına göre tutulan veya düzenlenen ve saklanma ve ibraz mecburiyeti bulunan defter ve kayıtlarda hesap ve muhasebe hileleri yapanlar, gerçek olmayan veya kayda konu işlemlerle ilgisi bulunmayan kişiler adına hesap açanlar veya defterlere kaydı gereken hesap ve işlemleri vergi matrahının azalması sonucunu doğuracak şekilde tamamen veya kısmen başka defter, belge veya diğer kayıt ortamlarına kaydedenler, defter, kayıt ve belgeleri tahrif edenler veya gizleyenler veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar hakkında uygulanan ceza üst sınırı 3 yıldan 5 yıla çıkarılmakta,
Vergi kanunları uyarınca tutulan veya düzenlenen ve saklama ve ibraz mecburiyeti bulunan defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar,
Maliye Bakanlığı ile anlaşması bulunan kişilerin basabileceği belgeleri, Bakanlık ile anlaşması olmadığı halde basanlar veya bilerek kullananlar,
Hazine ve Maliye Bakanlığınca yetkilendirilmediği halde, ödeme kaydedici cihaz mührünü kaldıran, donanım veya yazılımını değiştiren veya yetkilendirilmiş olsun ya da olmasın ödeme kaydedici cihazın hafıza birimlerine, elektronik devre elemanlarına veya harici donanım veya yazılımlarla olan bağlantı sistemine ya da kayıt dışı satışın önlenmesi için kurulan elektronik kontrol ve denetim sistemleri veya ilgili diğer sistemlere fiziksel veya bilişim yoluyla müdahale ederek; gerçekleştirilen satışlara ait mali belge veya bilgilerin cihazda kayıt altına alınmasını engelleyen, cihazda kayıt altına alınan bilgileri değiştiren veya silen, ödeme kaydedici cihaz veya bağlantılı diğer donanım ve sistemler ya da kayıt dışı satışın önlenmesi için kurulan elektronik kontrol ve denetim sistemleri veya ilgili diğer sistemler tarafından Hazine ve Maliye Bakanlığı veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarına elektronik ortamda iletilmesi gereken belge, bilgi veya verilerin iletilmesini önleyen veya bunların gerçeğe uygun olmayan şekilde iletilmesine sebebiyet verenler,
Hakkında uygulanan ceza üst sınırı 5 yıldan 8 yıla çıkarılmaktadır.
Ayrıca ilgili Kanun maddesine aşağıdaki 4 yeni fıkra eklenmiştir:
“Bu maddede yazılı fiillerle verginin ziyaa uğratıldığının tespit edilmesine bağlı olarak tarh edilen verginin, gecikme faizi ve gecikme zammının tamamı ile kesilen cezaların yarısı ve buna isabet eden gecikme zammının; soruşturma evresinde ödenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında, kovuşturma evresinde hüküm verilinceye kadar ödenmesi halinde ise verilecek ceza üçte bir oranında indirilir.
Tarh edilen vergi ve vergi aslına bağlı olarak kesilen cezanın bulunmadığı durumlarda verilecek ceza yarı oranında indirilir.
Yukarıdaki fıkralarda belirtilen ceza indiriminden faydalanabilmek için vergi mahkemesinde dava açılmaması, açılmışsa feragat edilmesi, kanun yollarına başvurulmaması veya başvurulmuşsa vazgeçilmesi şarttır.
Bu maddede düzenlenen suçların birden fazla takvim yılı veya vergilendirme dönemi içinde aynı suç işleme kararının icrası kapsamında işlenmesi halinde, Türk Ceza Kanununun 43 üncü maddesi uygulanır.”
Yapılan yeni düzenlemede, etkin pişmanlık hükümlerinin bu maddede yer verilen suçlara ilişkin olarak da uygulanması, ayrıca kaçakçılık suçlarına ilişkin hükmedilecek hapis cezaları için de TCK nın 43 üncü maddesinde yer alan zincirleme suç hükümlerinin uygulanması sağlanmıştır.
Ayrıca VUK un 367 nci maddesine eklenen yeni fıkra ile 359 uncu maddede yazılı suçlar kapsamında yürütülmekte olan soruşturma veya kovuşturmalarda bu suçların başka bir kişi tarafından veya başka bir kişiyle birlikte gerçekleştirildiğinin ortaya çıkması durumunda, bu kişi bakımından kamu davası açılması için ayrıca Vergi Müfettişleri veya Vergi Müfettiş Yardımcıları tarafından rapor düzenlenmesi ve rapor değerlendirme komisyonunun mütalaası şartı aranmayacaktır.
Yine VUK na eklenen 34 No.lu geçici madde ile, 359 uncu maddedeki suçlar kapsamında haklarında hüküm verilmiş olup da dosyası infaz aşamasında olanlar da ilgili maddede belirtilen soruşturma evresi için, vergi mahkemesinde dava açılmaması, açılmışsa feragat edilmesi, kanun yollarına başvurulmaması veya başvurulmuşsa vazgeçilmesi şartıyla, yapılan etkin pişmanlık düzenlemesinden faydalanabilecektir.
3. Yabancılara Yapılan Konut ve İşyeri Satışında Elden Çıkarma Süresine İlişkin Düzenleme
Katma Değer Vergisi Kanununun 13/1-i maddesinde yapılan değişiklik ile;
Çalışma veya oturma izni alarak altı aydan daha fazla yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarına, Türkiye’de yerleşmiş olmayan yabancı uyruklu gerçek kişilere ve Kanuni ve iş merkezi Türkiye’de olmayan ve bir iş yeri ya da daimi temsilci vasıtasıyla Türkiye’de kazanç elde etmeyen kurumlara yapılan konut veya iş yerlerinin teslimlerinde uygulanan KDV istisnası, bu varlıkların üç yıl içerisinde elden çıkarılmaması koşuluna bağlanmıştır. Daha önce bir yıl olarak düzenlenen bu süre yeni düzenleme ile üç yıl olarak değiştirilmiştir. Bu düzenleme Kanunun yayımı tarihini izleyen ay başında yürürlüğe girecektir.
4. İmalat Sanayii ile Turizme Yönelik İnşaat İşlerinde KDV İstisnasına İlişkin Düzenleme
İmalat sanayii ile turizme yönelik yatırım teşvik belgesi sahibi mükelleflere belge kapsamındaki inşaat işlerine ilişkin mal teslimleri ve hizmet ifaları 31/12/2025 tarihine kadar katma değer vergisinden istisna olacaktır. Önceki düzenlemede sadece imalat sanayiine yönelik inşaat işleri nedeniyle yatırım teşvik belgesi sahibi mükelleflere, bu mükelleflerin yüklendiği vergiden indiremediğini iade alabilme olanağı bulunmaktayken, yeni düzenleme ile imalat sanayii ile turizme yönelik yatırım teşvik belgesi sahibi mükelleflere, inşaat işlerine ilişkin mal teslimleri ve hizmet ifaları daha ilk aşamada istisna kapsamına alınmıştır. Dolayısıyla bu kapsamda yapılan mal teslimleri ve hizmet ifaları nedeniyle satıcılar tarafından yüklenilen vergiler hesaplanan vergi tutarından indirilecek, ancak indirim yoluyla telafi edilemeyen vergi mükellefin talebi üzerine satıcı mükellefe iade edilecektir.
Maddede yapılan temel iki değişiklik;
- Maddeye imalatçılarla birlikte turizmciler de dahil edilmiş,
- Daha önce mal ve hizmeti alan tarafa sağlanan KDV iadesi hakkı, mal ve hizmet teslimleri daha ilk aşamada istisna kapsamına alındığından satıcılara sağlanmış olmaktadır.
Bu madde hükmü Kanunun yayımı tarihini izleyen ay başında yürürlüğe girecektir.
5. Elektrik Motorlu Taşıt Araçlarına İlişkin İstisna Düzenlemesi
Katma Değer Vergisi Kanununa eklenen geçici 42 nci madde ile, münhasıran Türkiye’de gerçekleştirilen Ar-Ge faaliyetleri sonucunda geliştirilen elektrik motorlu taşıt araçlarını Türkiye’de imal eden mükelleflere bu araçların geliştirilmesine yönelik verilen ve yatırım teşvik belgesi kapsamında yer alan mühendislik hizmetleri 31/12/2023 tarihine kadar katma değer vergisinden müstesna olacaktır.
Teşvik belgesine konu yatırımın tamamlanmaması halinde, zamanında alınmayan vergi alıcıdan, vergi ziyaı cezası uygulanarak gecikme faizi ile birlikte tahsil edilecektir. Zamanında alınmayan vergiler ile vergi cezalarında zamanaşımı, verginin tarhını veya cezanın kesilmesini gerektiren durumun meydana geldiği tarihi takip eden takvim yılının başından itibaren başlayacaktır.
Bu kapsamda yapılan hizmetler nedeniyle yüklenilen vergiler, öncelikle vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan vergiden indirilecek, indirim yoluyla telafi edilemeyen vergiler, istisna kapsamında işlem yapan mükellefin talebi üzerine iade edilecektir. Bu istisna düzenlemesi Kanunun yayımı tarihi itibariyle yürürlüğe girecektir.
6. Katılma Paylarına İlişkin İstisna Düzenlemesi
Yapılan yeni düzenlemede, KVK nın 5/1-a maddesinde belirtilen yatırım fonlarından elde edilen kar paylarına ilave olarak, katılma paylarının fona iadesi suretiyle elde edilen kazançlar da istisna kapsamına alınmakta, bu payların dönem sonu değerlenmesinden kazanç oluşması halinde bu kazançlar da istisna olacaktır.
Ayrıca yeni düzenleme ile birlikte, yatırım fonlarının katılma paylarının satışından doğan kazancın %75 lik kısmı kurumlar vergisinden istisna olmuştur.
Bu madde hükmü mükelleflerin 2023 yılı vergilendirme dönemi kurum kazançlarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecektir.
7. Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarına İlişkin İstisna Düzenlemesi
Kurumlar Vergisi Kanununun 5/1-d maddesine eklenen parantez içi hüküm ile esas faaliyet konusu itibarıyla gayrimenkul, gayrimenkul projeleri ve gayrimenkule dayalı haklardan oluşan portföyü işletmek amacıyla kurulanlar dışında kalanların kazançlarının gayrimenkul yatırım fonları veya ortaklıklarının kazancı olarak değerlendirilemeyeceği hüküm altına alınmıştır. Dolayısıyla bu nitelikteki mükelleflerin kazançlarının kurumlar vergisinden istisna olup olmadığına ilişkin husus netleştirilmiştir.
Bu madde düzenlemesi, 2023 yılı vergilendirme dönemi kurum kazançlarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecektir.
8. Sermayenin Tamamlanması Kapsamında Şirkete Aktarılan Tutara İlişkin İstisna Düzenlemesi
Kurumlar Vergisi Kanununun “Safi Kurum Kazancı” başlıklı 6 ncı maddesine eklenen fıkra ile Türk Ticaret Kanununun 376 ncı maddesi uyarınca sermayenin tamamlanmasına karar verilen şirketin ortakları tarafından, zarar sebebiyle karşılıksız kalan kısmı kapatacak miktarda, şirkete aktarılan tutarlar kurum kazancının tespitinde dikkate alınmayacaktır.
9. Finans Sektöründe Kurumlar Vergisi Oranı
Bankalar, 6361 sayılı Kanun kapsamındaki şirketler, elektronik ödeme ve para kuruluşları, yetkili döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurumları ile sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketlerinin kurum kazançları üzerinden hesaplanan kurumlar vergisi oranı %25 olarak değiştirilmiştir. Aynı Kanunun geçici 13 üncü maddesinde de aynı düzenleme yapılmıştır.
İlgili düzenleme 1/7/2022 tarihinden itibaren verilmesi gereken beyannamelerden başlamak ve 1/1/2022 tarihinden itibaren başlayan vergilendirme dönemine ait kurum kazançları için geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecektir.